Kış ayları, birçok insan için keyifli bir mevsim gibi görünse de, özellikle kısa günler ve uzun karanlık geceler, psikolojik sağlığı olumsuz yönde etkileyebilir.
Düşen sıcaklıklar, azalan güneş ışığı ve sosyal etkinliklerin azalması gibi faktörler, kış depresyonu ve diğer ruhsal sağlık sorunlarına yol açabilir.
Peki, bu psikolojik etkiler nelerdir ve bu durumla nasıl başa çıkılabilir sorusuna yanıt aradık.
KIŞ MEVSİMİ DUYGUSAL BOZUKLUĞU (SAD)
Kış aylarında, bazı bireylerde Kış Mevsimi Duygusal Bozuklukları (SAD) denen bir tür depresyon ortaya çıkabilir.
SAD, mevsimsel değişikliklere bağlı bir ruhsal bozukluktur ve genellikle sonbahar ve kış aylarında belirginleşir.
Bu durum, genellikle güneş ışığının azalması, hava koşullarının kötüleşmesi ve günlerin kısalmasıyla tetiklenir.
HALDEKİ BELİRTİLER
Belirtiler arasında genellikle kişinin üzgün, depresif ve umutsuz hissetmesi bulunur. Bunun yanı sıra, yorgunluk, halsizlik ve genel bir isteksizlik hali de yaygındır. Özellikle kış aylarında karbonhidrat ve tatlılara yönelik bir iştah artışı yaşanabilir.
Nedenler arasında ise, kış aylarında günlerin kısalması vücudun biyolojik saatini etkiler ve melatonin ile serotonin seviyelerini dengesizleştirir. Melatonin uyku düzenimizi kontrol ederken, serotonin ruh halimizi düzenleyen bir nörotransmitterdir.
Kış mevsiminde dışarıda vakit geçirmek zorlaşır, bu da sosyal izolasyona neden olabilir. İnsanların sosyal faaliyetlere katılmaması, yalnızlık duygusunu artırabilir.
DEPRESYON VE KAYGI BOZUKLUKLARI
Kış aylarında psikolojik sağlığı olumsuz etkileyen bir diğer durum da depresyon ve kaygı bozukluklarının artmasıdır.
Mevsimsel değişiklikler, insanların ruh halini doğrudan etkileyebilir ve bazı kişilerde kaygı seviyelerinin yükselmesine neden olabilir.
HALDEKİ BELİRTİLER
Bu bozukluğa sahip kişilerde duygusal iniş çıkışlar, ilgisizlik, umutsuzluk hissi ve işe başlamakta güçlük çekme gibi durumlar gözlemlenebilir.
Aynı zamanda, endişe, stres ve huzursuzluk hissi de artabilir. Kişiler gelecekle ilgili endişelerini artırdıklarında genel ruh halleri olumsuz etkilenebilir.
Nedenler arasında, güneş ışığının serotonin üretimi için gerekliliği ve bu nörotransmitterin eksikliğinin depresyon belirtilerini tetikleyebilmesi bulunmaktadır.
Soğuk hava, fiziksel aktiviteyi kısıtlar. Fiziksel egzersiz endorfin salgılar, bu da kişinin kendini daha iyi hissetmesine yardımcı olur. Yetersiz egzersiz, depresyonun şiddetlenmesine neden olabilir.
SOĞUK HAVA VE SOSYAL İZOLASYON
Kışın etkisiyle insanlar evde daha fazla vakit geçirebilir ve sosyal etkileşimler azalabilir. Bu durum özellikle yalnız yaşayan bireylerde sosyal izolasyona yol açabilir. İnsanlar dışarı çıkmaktansa içeride kalmayı tercih ettikçe, yalnızlık duyguları artabilir ve genel ruh halini olumsuz etkileyebilir.
HALDEKİ BELİRTİLER
Kişinin sosyal etkinliklere katılmadığında veya arkadaşlarıyla dışarıda vakit geçiremediğinde yalnızlık duygusu artabilir.
Sosyal izolasyon, ruh halini olumsuz yönde etkileyebilir ve kişinin huzursuz, depresif hissetmesine neden olabilir.
Nedenler arasında, insanlar soğuk ve karlı havalarda dışarıda uzun süre vakit geçirmek istemeyebilir ve dolayısıyla sosyal etkinliklere katılım azalabilir.
Özellikle tatil dönemlerinde yalnızlık duygusu daha da belirgin hale gelebilir. Aile bağlarının zayıflaması veya sosyal çevredeki değişiklikler, kışın yalnızlık hissini artırabilir.
OLLAYAN KARŞILAMA YÖNTEMLERİ
Kış aylarında yaşanan bu olumsuz psikolojik etkilere karşı mücadele etmek için bazı yöntemler bulunmaktadır. İşte bilimsel olarak desteklenen başlıca stratejiler:
DÜZENLİ FİZİKSEL AKTİVİTE
Egzersiz, ruh halini olumlu yönde etkiler. Fiziksel aktivite, endorfin salgılar ve kişinin kendini daha iyi hissetmesini sağlar. Kışın dışarıda egzersiz yapmak zor olabilir, ancak kapalı mekanlarda yapılacak aktiviteler de mevcuttur (yoga, pilates, dans, bisiklet vb.).
Fiziksel aktivite, endorfin seviyelerini artırır, depresyonu azaltır ve kaygıyı hafifletir.
SAĞLIKLI BESLENME VE YETERLİ UYKU
Kış aylarında insanların metabolizması daha yavaş çalışabilir ve bu durum ruh halini etkileyebilir.
Dengesiz beslenme, düşük enerjili yiyecekler ve uyku eksikliği depresif belirtileri artırabilir.
Bu nedenle sağlıklı ve dengeli bir beslenme düzeni ve yeterli uyku almak son derece önemlidir.
Yapılması gerekenler arasında taze sebzeler, meyveler ve omega-3 yağ asitleri gibi besinleri tüketmek, düzenli uyku saatleri belirlemek ve uyumadan önce rahatlamayı teşvik eden bir rutin oluşturmak yer almaktadır.
SOSYAL BAĞLARI GÜÇLENDİRMEK
Sosyal izolasyonla başa çıkmanın en etkili yolu, sosyal ilişkileri sürdürmektir.
Kışın dışarıda vakit geçirmek zor olabilir, ancak online iletişim araçları, telefon görüşmeleri veya sanal etkinlikler sosyal bağları canlı tutmaya yardımcı olabilir.
Bu nedenle, aile üyeleriyle düzenli telefon görüşmeleri yapmak, arkadaşlarla sanal etkinlikler düzenlemek veya açık havada kısa yürüyüşler yapmak ruh halini olumlu yönde etkilemek için iyi seçeneklerdir.
KENDİNE BAKIMA ÖNEM VERMEK
Stresle başa çıkmak için rahatlama teknikleri oldukça etkilidir. Meditasyon, derin nefes alma egzersizleri ve farkındalık, kaygıyı azaltabilir ve zihinsel sağlığı iyileştirebilir.
Örnek teknikler;
- Günde 10-15 dakika derin nefes alarak zihninizin sakinleşmesine yardımcı olabilirsiniz.
- Farkındalık meditasyonu yaparak, anın tadını çıkarmayı ve olumsuz düşünceleri geride bırakmayı deneyebilirsiniz.
